Хан (Японія)

феодальне володіння в Японії у період Едо

Хан (яп. , укр. уділ) — ленне володіння самурайського роду на чолі з даймьо у період Едо (1603-1867).

Хан
Посада керівника організації кінсей даймьоd
Країна  Японія
Замінений на префектура Японії
Історичний період Період Едо
CMNS: Хан у Вікісховищі

Перелік хан ред.

Хани подані за регіонами, у напрямку з півночі на південь. У таблицях представлені японське написання ханів, їхні правлячі самурайські роди, фінансова і військова потужність хану у графі дохід (яп. 石高, кокудака), статус хану та його правителя-даймьо у ієрахічній системі сьоґунат Едо (класифікація за рівнем наближеності до роду Токуґава: сінпан , фудай і тодзама). Також подані назви місць, яке мусив займати правитель хан кожного хан під час аудієнції з сьоґуном або на зборах васалів (янаґінома, обірома, тайканннома, оорока) і ранг даймьо відповідно до статусу його резиденції чи володінь — володарі ставки (яп. 陣屋, дзін'я) замку (яп. 城主, дзьосю), чи провінції (яп. 国主, кокусю і яп. 国持, кунімоті). Вказано період існування ханів, їх місцерозташування у історичних провінціях, а також відповідність сучасним адміністративним одиницям — префектурам.

Земля Едзо ред.

Хан Кандзі Рід Дохід Статус Місце Ранг Існував Провінція Префектура
001 Мацуе-хан 松前藩 Мацумае 10000 тодзама янаґінома володар замку 16031871 Земля едзо Хоккайдо

Регіон Тохоку ред.

Хан Кандзі Рід Дохід Статус Місце Ранг Існував Провінція Префектура
002 Хіросакі-хан 弘前藩 Цуґару 100000 тодзама обірома володар замку 16031869 Муцу Аоморі
003 Куроісі-хан 黒石藩 Цуґару 10000 тодзама янаґінома володар ставки 16561869 Муцу Аоморі
004 Моріока-хан 盛岡藩 Намбу 200000 тодзама обірома володар провінції 16031869 Муцу Івате,
Аоморі
005 Хатінохе-хан 八戸藩 Намбу 20000 тодзама обірома володар ставки 16641869 Муцу Аоморі
006 Сітінохе-хан 七戸藩 Намбу 11000 тодзама янаґінома володар замку 18191869 Муцу Аоморі
007 Сендай-хан 仙台藩 Дате 625600 тодзама обірома володар провінції 16031869 Муцу Міяґі,
Івате
008 Ітіносекі-хан 一関藩 Дате,
Тамура
30000 тодзама янаґінома володар замку 16601671
16821869
Муцу Івате
009 Айдзу-хан 会津藩 Мацудайра 180000 сінпан тамарінома володар замку 16031869 Муцу Фукусіма
010 Фукусіма-хан 福島藩 Ітакура 30000 фудай карінома володар замку 16791869 Муцу Фукусіма
011 Міхару-хан 三春藩 Акіта 50000 фудай тейканнома володар замку 16271869 Муцу Фукусіма
012 Ніхонмацу-хан 二本松藩 Ніва 100000 тодзама охіроба володар замку 16271869 Муцу Фукусіма
013 Моріяма-хан 守山藩 Мацудайра 20000 сінпан охіроба володар ставки 16611869 Муцу Фукусіма
014 Сіракава-хан 白河藩 Мацудайра,
Абе
100000 сінпан,
фудай
тамарінома,
карінома
володар замку 16611869 Муцу Фукусіма
015 Танаґура-хан 棚倉藩 Мацудайра,
та інші
70850 сінпан,
фудай
карінома,
та інші
володар замку 16031868 Муцу Фукусіма
016 Сома-Накамура-хан 相馬中村藩 Сома 60000 тодзама тейканнома володар замку 16031869 Муцу Фукусіма
017 Івакітайра-хан 磐城平藩 Найто,
Андо
30000 фудай тейканннома,
карінома
володар замку 16031869 Муцу Фукусіма
018 Юнаґая-хан 湯長谷藩 Найто 15000 тодзама тейканннома володар ставки 16031869 Муцу Фукусіма
019 Ідзумі-хан 泉藩 Хонда 20000 фудай тейканннома володар замку 16031869 Муцу Фукусіма
020 Тонамі-хан 斗南藩 Мацудайра 30000 фудай тамарінома володар замку 18701871 Муцу Аоморі
021 Мідзусава-хан 水沢藩 Дате 30000 тодзама янаґінома володар замку 16951869 Муцу Івате
022 Іванума-хан 岩沼藩 Тамура 30000 тодзама янаґінома володар ставки 16371681 Муцу Міяґі
023 Янаґава-хан 梁川藩 Мацудайра,
Мацумае
30000
9 000
тодзама тейканнома,
обірома
володар замку 16831730
18071821
Муцу Фукусіма
024 Коорі-хан 桑折藩 Мацудайра 20000 фудай тейканнома володар ставки 16881747 Муцу Фукусіма
025 Сімотедо-хан 下手渡藩 Татібана 10000 тодзама обіранома володар ставки 18061868 Муцу Фукусіма
026 Муцу-Сімомура-хан 陸奥下村藩 Танума 10000 фудай обіранома володар ставки 17871823 Муцу Фукусіма
027 Окубо-хан 大久保藩 Хонда 10000 фудай янаґінома володар ставки 16821693 Муцу Фукусіма
028 Ісікава-хан 石川藩 Хонда 10000 фудай янаґінома володар ставки 16621681 Муцу Фукусіма
029 Асакава-хан 浅川藩 Хонда 10000 фудай янаґінома володар ставки 16621681 Муцу Фукусіма
030 Кубота-хан 窪田藩 Хідзіката 18000 тодзама янаґінома володар ставки 16221684 Муцу Фукусіма
031 Сіракава-Сінден-хан 白河新田藩 Мацудайра 20000 сінпан обірома володар ставки 16881700
17121728
Муцу Фукусіма
032 Кубота-хан 久保田藩 Сатаке 205800 тодзама обірома володар провінції 16031869 Дева Акіта
033 Кубота-Сінден-хан 久保田新田藩 Сатаке 20000 тодзама янаґінома володар ставки 17011732 Дева Акіта
034 Івасакі-хан 岩崎藩 Сатаке 20000 тодзама янаґінома володар ставки 17011869 Дева Акіта
035 Камеда-хан 亀田藩 Івакі 20000 тодзама янаґінома володар замку 17011869 Дева Акіта
036 Хондзьо-хан 本荘藩 Рокуґо 20000 тодзама янаґінома володар замку 16031869 Дева Акіта
037 Ясіма-хан 矢島藩 Ікома 15200 тодзама янаґінома володар ставки 16371871 Дева Акіта
038 Цуруока-хан 鶴岡藩 Сакаї 170000 фудай тейканнома,
тамарінома
володар замку 16221869 Дева Акіта
039 Ояма-хан 大山藩 Сакаї 10000 фудай обірома володар ставки 16471668 Дева Акіта
040 Дева-Мацуяма-хан 出羽松山藩 Сакаї 25000 фудай тейканнома,
карінома
володар замку 16471869 Дева Ямаґата
041 Атерадзава-хан 左沢藩 Сакаї 12000 фудай обірома володар ставки 16221630 Дева Ямаґата
042 Сіндзьо-хан 新庄藩 Тодзава 68200 тодзама тейканнома володар замку 16221869 Дева Ямаґата
043 Ямаґата-хан 新庄藩 Моґамі
та інші
50000 тодзама,
фудай
тейканнома володар замку 16001869 Дева Ямаґата
044 Камінояма-хан 上山藩 Мацудайра 40000 фудай тейканнома,
карінома
володар замку 16221869 Дева Ямаґата
045 Тендо-хан 天童藩 Ода 20000 тодзама янаґінома володар замку 18301869 Дева Ямаґата
046 Наґаторо-хан 長瀞藩 Йонекіцу 11000 фудай кікунома володар ставки 17981869 Дева Ямаґата
047 Йонедзава-хан 米沢藩 Уесуґі 150000 тодзама обірома володар провінції 16031871 Дева Ямаґата
048 Йонедзава-Сінден-хан 米沢新田藩 Уесуґі 10000 тодзама янаґінома володар ставки 17191869 Дева Ямаґата
049 Ніґахо-хан 仁賀保藩 Ніґахо 10000 тодзама янаґінома володар ставки 16231625 Дева Акіта
050 Дева-Маруока-хан 出羽丸岡藩 Като 10000 тодзама янаґінома володар ставки 16321653 Дева Ямаґата
051 Мураяма-хан 村山藩 Хонда 10000 фудай янаґінома володар ставки 16821699 Дева Ямаґата
052 Такахата-хан 高畠藩 Ода 20000 тодзама янаґінома володар замку 17641830 Дева Ямаґата

Регіони Хокуріку і Косін'ецу ред.

Хан Кандзі Рід Дохід Статус Місце Ранг Існував Провінція Префектура
001 Мацуе-хан 松前藩 Мацумае 10000 тодзама янаґінома володар замку 16031871 Земля едзо Хоккайдо

Кюсю ред.

Протягом періоду Едо на Кюсю існувало 36 ханів. Лише 8 з них мали статус фудай; решта належали до найнижчої категорії володарів тодзама. Найбільшим ханом був південний Сацума-хан, яким керували тодзама з роду Сімадзу. Річний дохід цього хану становив 770 000 коку. Іншими великими ханами, дохід яких перевищував 100 000 коку, були західний Кумамото-хан роду Хосокава (540 000 коку), північний Фукуока-хан роду Курода (473 000 коку), північно-західний Саґа-хан роду Набесіма (357 000 коку), північно-західний Куруме-хан роду Аріма (210 000 коку), північно-східний Кокура-хан роду Оґасавара (150 000 коку), північно-західний Янаґава-хан роду Татібана (109 000 коку), північно-східний Накацу-хан роду Окудайра (100 000 коку) та північний Цусіма-хан роду Со (100 000 коку). Усі ці роди, за винятком Оґасавари й Окудайри, належали до категорії тодзама.

  • П: володар провінції (国主)
  • З: володар замку (城主)
  • Т: володар табору (陣屋)

Хан Дохід Регіон Провінція Рід (статус) Залежність
Акідзукі-хан &&&&&&&&&&050000.&&&&0050 000 Кюсю Тікудзен Курода ( ) З Фукуока-хан
Карацу-хан &&&&&&&&&&060000.&&&&0060 000 Кюсю Хідзен Терадзава ( ), Окубо ( ), Мацудайра-Оґю ( ), Дої ( ), Мідзуно ( ), Оґасавара ( ) З
Касіма-хан &&&&&&&&&&020000.&&&&0020 000 Кюсю Хідзен Набесіма ( ) Т Саґа-хан
Кіцукі-хан &&&&&&&&&&032000.&&&&0032 000 Кюсю Бунґо Оґасавара ( ), Мацудайра-Номі ( ) З
Кокура-хан &&&&&&&&&0150000.&&&&00150 000 Кюсю Будзен Хосокава ( ), Оґасавара ( ) З
Кокура-Сінден-хан &&&&&&&&&&010000.&&&&0010 000 Кюсю Будзен Оґасавара ( ) Т Кокура-хан
Кумамото-хан &&&&&&&&&0540000.&&&&00540 000 Кюсю Хіґо Като ( ), Хосокава ( ) П
Куруме-хан &&&&&&&&&0210000.&&&&00210 000 Кюсю Тікуґо Аріма ( ) П
Міїке-хан &&&&&&&&&&010000.&&&&0010 000 Кюсю Тікуґо Татібана ( ) Т
Морі-хан &&&&&&&&&&012500.&&&&0012 500 Кюсю Бунґо Курусіма ( ) Т
Накацу-хан &&&&&&&&&0100000.&&&&00100 000 Кюсю Будзен Хосокава ( ), Оґасавара ( ), Окудайра ( ) З
Нобеока-хан &&&&&&&&&&070000.&&&&0070 000 Кюсю Хюґа Такахасі ( ), Аріма ( ), Міура ( ), Макіно ( ), Найто ( ) З
Обі-хан &&&&&&&&&&051000.&&&&0051 000 Кюсю Хюґа Іто ( ) З
Оґі-хан &&&&&&&&&&073000.&&&&0073 000 Кюсю Хідзен Набесіма ( ) Т Саґа-хан
Ока-хан &&&&&&&&&&070000.&&&&0070 000 Кюсю Бунґо Накаґава ( ) З
Омура-хан &&&&&&&&&&027900.&&&&0027 900 Кюсю Хідзен Омура ( ) З
Саґа-хан &&&&&&&&&0357000.&&&&00357 000 Кюсю Хідзен Набесіма ( ) П
Садовара-хан &&&&&&&&&&027000.&&&&0027 000 Кюсю Хюґа Сімадзу ( ) З Сацума-хан
Саїкі-хан &&&&&&&&&&020000.&&&&0020 000 Кюсю Бунґо Морі ( ) З
Сацума-хан &&&&&&&&&0770000.&&&&00770 000 Кюсю Сацума, Осумі Сімадзу ( ) П
Сімабара-хан &&&&&&&&&&070000.&&&&0070 000 Кюсю Хідзен Аріма ( ), Ітакура ( ), Корікі ( ), Мацудайра-Фукодзу ( ), Тода ( ) З
Таканабе-хан &&&&&&&&&&027000.&&&&0027 000 Кюсю Хюґа Акідзукі ( ) З
Торендзі-хан &&&&&&&&&&040000.&&&&0040 000 Кюсю Тікудзен Курода ( ) Т Фукуока-хан
Усукі-хан &&&&&&&&&&050000.&&&&0050 000 Кюсю Бунґо Інаба ( ) З
Уто-хан &&&&&&&&&&030000.&&&&0030 000 Кюсю Хіґо Хосокава ( ) Т Кумамото-хан
Фукуе-хан &&&&&&&&&&015000.&&&&0015 000 Кюсю Хідзен Ґото ( ) З
Фукуока-хан &&&&&&&&&0473000.&&&&00473 000 Кюсю Тікудзен Курода ( ) П
Фунай-хан &&&&&&&&&&021000.&&&&0021 000 Кюсю Бунґо Такенака ( ), Хінено ( ), Мацудайра-Оґю ( ) З
Хасуноїке-хан &&&&&&&&&&052000.&&&&0052 000 Кюсю Хідзен Набесіма ( ) Т Саґа-хан
Хіґо-Сінден-хан &&&&&&&&&&035000.&&&&0035 000 Кюсю Хіґо Хосокава ( ) Т
Хідзі-хан &&&&&&&&&&025000.&&&&0025 000 Кюсю Бунґо Кіносіта ( ) З
Хірадо-хан &&&&&&&&&&061000.&&&&0061 000 Кюсю Хідзен, Ікі Мацура ( ) З
Хірадо-Сінден-хан &&&&&&&&&&010000.&&&&0010 000 Кюсю Хідзен Мацура ( ) Т Хірадо-хан
Хітойосі-хан &&&&&&&&&&022000.&&&&0022 000 Кюсю Хіґо Саґара ( ) З
Цусіма-хан &&&&&&&&&0100000.&&&&00100 000 Кюсю Цусіма Со ( ) П
Янаґава-хан &&&&&&&&&0109000.&&&&00109 000 Кюсю Тікуґо Танака ( ), Татібана ( ) З

Шікоку ред.

Хан Дохід Регіон Провінція Рід (статус) Залежність
Накамура-хан &&&&&&&&&&030000.&&&&0030 000 Шікоку Тоса Ямауті ( ) Т Тоса-хан
Токусіма-хан &&&&&&&&&0256000.&&&&00256 000 Шікоку Ава (Шікоку) Хатісука ( ) П
Томіда-хан &&&&&&&&&&050000.&&&&0050 000 Шікоку Ава (Шікоку) Хатісука ( ) Т Токусіма-хан
Тоса-хан &&&&&&&&&0242000.&&&&00242 000 Шікоку Тоса Ямауті ( ) П
Тоса-Сінден-хан &&&&&&&&&&013000.&&&&0013 000 Шікоку Тоса Ямауті ( ) Т Тоса-хан

Примітки ред.

Див. також ред.

Джерела та література ред.

  • Рубель В. А. Японська цивілізація: традиційне суспільство і державність. — К. : «Аквілон-Прес», 1997. — 256 с. — ISBN 966-7209-05-9.

Посилання ред.