Польська академія наук (пол. Polska Akademia Nauk, ПАН) — державна академія наук Польщі, що є з одного боку, за зразком французької академії наук, установою, що поєднує польських учених, а з іншого — мережею керованих із центру державних наукових інститутів, головним завданням яких є проведення наукових досліджень на високому рівні.

Польська академія наук
АбревіатураPAN(пол.)[1] Редагувати інформацію у Вікіданих
Типакадемія наук
видавець відкритого доступу[d][2][3]
наукове товариство[4]
національна академія наукd Редагувати інформацію у Вікіданих
Засновано30 жовтня 1951[5] Редагувати інформацію у Вікіданих
Сферанаука Редагувати інформацію у Вікіданих
Галузьвища освіта Редагувати інформацію у Вікіданих
Країна Республіка Польща[4][3] Редагувати інформацію у Вікіданих
Штаб-квартираПалац Культури і Науки (52°13′54″ пн. ш. 21°00′23″ сх. д. / 52.2317° пн. ш. 21.0064° сх. д. / 52.2317; 21.0064) Редагувати інформацію у Вікіданих
52°13′54″ пн. ш. 21°00′23″ сх. д. / 52.2317° пн. ш. 21.0064° сх. д. / 52.2317; 21.0064
ЧленствоМіжнародна федерація з обробки інформації[6][7]
Committee on Space Researchd[8][7]
International Union of Academiesd[9][7]
COMNAPd[7]
Наукова Консультативна Рада Європейських академій наук[7]
European Council of Applied Sciences and Engineeringd[7]
European Federation of Biotechnologyd[7]
European Forest Instituted[7]
European Veterinary Society for Small Animal Reproductiond[7]
Q19978116?[7]
Міжнародний арктичний науковий комітет[7]
International Association of Byzantine Studiesd[7]
International Astronautical Federationd[7]
МАС[7]
International Centre for Mechanical Sciencesd[7]
International Commission for Acousticsd[7]
International Commission for Opticsd[7]
International Commission of Military Historyd[7]
Міжнародний комітет історичних наук[7]
Міжнародний комітет славістів[7]
International Council for Laboratory Animal Scienced[7]
International Federation for Research in Women's Historyd[7]
International Federation for Structural Concreted[7]
International Federation for the Promotion of Mechanism and Machine Scienced[7]
Міжнародний географічний союз[7]
Міжнародний математичний союз[7]
Міжнародна нумізматична радаd[7]
International Permafrost Associationd[7]
International Union for Pure and Applied Biophysicsd[7]
Міжнародний союз із вивчення четвертинного періоду[7]
International Union of Anthropological and Ethnological Sciencesd[7]
International Union of Biochemistry and Molecular Biologyd[7]
Міжнародна спілка кристалографії[7]
International Union of Food Science and Technologyd[7]
Міжнародна спілка лісових дослідницьких організацій[7]
Міжнародна спілка геодезичних і геофізичних наук[7]
Міжнародний союз геологічних наук[7]
International Union of History and Philosophy of Scienced[7]
International Union of Laboratories and Experts in Construction Materials, Systems and Structuresd[7]
International Union of Nutritional Sciencesd[7]
IUPAC[7]
Міжнародний союз теоретичної та прикладної фізикиd[7]
International Union of Radio Scienced[7]
International Union of Theoretical and Applied Mechanicsd[7]
International Association of Penal Lawd[7]
Nuclear Physics European Collaboration Committeed[7]
Науковий комітет з антарктичних досліджень[7]
Scientific Committee on Oceanic Researchd[7]
European Network of Research Integrityd[7]
All European Academies e.V.d[10]
Міжакадемічне партнерствоd[11]
Міжнаціональна Наукова Радаd[12] Редагувати інформацію у Вікіданих
Офіційні мовипольська Редагувати інформацію у Вікіданих
КерівникЯн Дембовський (1952)[5] і Jerzy Duszyńskid (2015) Редагувати інформацію у Вікіданих
Дочірня(і)
організація(ї)
Institute of Fundamental Technological Research, Polish Academy of Sciencesd
Mirosław Mossakowski Institute of Experimental and Clinical Medicine, Polish Academy of Sciencesd
Інститут імунології та експериментальної терапії імені Людвіка Гіршфельда Польської академії наук
Institute of Biochemistry and Biophysics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Biocybernetics and Biomedical Engineering, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Bioorganic Chemistry, Polish Academy of Sciencesd
Institute of nuclear physics, Polish science academyd
Institute of Organic Chemistry, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Pharmacology, Polish Academy of Sciencesd
Інститут експериментальної біології ім. Марцелія Ненцького Польської академії наук
Institute of Human Genetics, Polish Academy of Sciencesd
Центр космічних досліджень Польської академії наук
Centre of Molecular and Macromolecular Studies, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Agrophysics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Catalysis and Surface Chemistry, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Economics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Geophysics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Hydroengineering, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Mathematics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Metallurgy and Materials Science, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Molecular Physics, Polish Academy of Sciencesd
Інститут океанології ПАН
Institute of Physics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Plant Genetics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of High Pressure Physics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Physical Chemistry, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Fluid Flow Machinery, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Computer Science, Polish Academy of Sciencesd
Інститут мінеральних ресурсів та енергетики Польської академії наук
Музей та Інститут зоології Польської академії наукd
Włodzimierz Trzebiatowski Institute of Low Temperature and Structure Research, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Animal Reproduction and Food Research, Polish Academy of Sciencesd
Центр теоретичної фізики Польської академії наук
Centre of Polymer and Carbon Materials, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Chemical Engineering, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Rural and Agricultural Development, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciencesd
Mammal Research Institute, Polish Academy of Sciencesd
Астрономічний центр Миколая Коперника Польської академії наук
Kielanowski Institute of Animal Physiology and Nutrition, Polish Academy of Sciencesd
Władysław Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciencesd
Collegium Civitas
WIT Universityd
Institute of Nature Conservation, Polish Academy of Sciencesd
Institute for Medical Biology, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Archeology and Ethnology, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Dendrology, Polish Academy of Sciencesd
Інститут географії та просторового господарстваd
European Regional Centre for Ecohydrology, Polish Academy of Sciencesd
Institute of History, Polish Academy of Sciencesd
Інститут філософії та соціології Польської академії наук
Institute of Theoretical and Applied Informatics, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Plant Physiology, Polish Academy of Sciencesd
Інститут польської мови ПАН
Institute of Genetics and Animal Biotechnology, Polish Academy of Sciencesd
IKSIOd
Strata Mechanics Research Institute, Polish Academy of Sciencesd
Інститут палеонтології Польської академії наукd
Witold Stefanski Institute of Parasitology, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Psychology, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Political Studies, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Systematics and Evolution of Animals, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Art, Polish Academy of Sciencesd
Systems Research Institute, Polish Academy of Sciencesd
Scientific Center in Paris, Polish Academy of Sciencesd
Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciencesd
Institute for Agricultural and Forest Environment, Polish Academy of Sciencesd
Committee on Political Sciences, Polish Academy of Sciencesd Редагувати інформацію у Вікіданих
Вебсайт: pan.pl Редагувати інформацію у Вікіданих

Мапа

CMNS: Польська академія наук у Вікісховищі Редагувати інформацію у Вікіданих
Палац Сташиця, місцезнаходження декількох інститутів I відділення ПАН, Варшава, вул. Нови Свят. Адміністрація академії розташовується в палаці культури й науки.
Будинок творчої роботи ПАН у Свиноустьє

Історія

ред.

Заснувати ПАН було вирішено на I-у конгресі польської науки (29.06-2.07.1951). Це рішення було пов'язане з ліквідацією Польської академії знань (пол. Polska Akademia Umiejętności) і Варшавського наукового товариства (пол. Towarzystwo Naukowe Warszawskie)[13]. Була утворена згідно зі статутом про Польську академію наук від 30 жовтня 1951 р., і її політичним завданням був контроль ученого середовища[14]. Спочатку була тільки об'єднанням учених, однак, у 1960 р. була перетворена в центральну урядову організацію, що відає наукою в Польщі й керує мережею інститутів. У 1990 р. ПАН втратила статус урядової організації. Функції контролю науки на урядовому рівні прийняв на себе Комітет наукових досліджень.

Президенти

ред.

ПАН як об'єднання вчених

ред.

ПАН зібрала у своєму середовищі найвидатніших польських учених, які носять титули дійсних членів. Їхня кількість обмежена 3505 місцями. Крім того, існують також член-кореспонденти.

Членство в академії є довічним. Правом висувати кандидатів у член-кореспонденти мають дійсні члени, а також вчені ради Вузів і інститутів ПАН. Дійсні члени обираються в міру звільнення місць з член-кореспондентів шляхом голосування дійсних членів.

Членами ПАН є не тільки польські вчені, але іноземці (близько 30 % загальної кількості).

Дійсні члени й вітчизняні член-кореспонденти утворюють загальні збори ПАН, на якім обирається президент, президія, керівники тематичних відділень, комітетів нормалізації ономастики, а також схвалює кандидатури керівників місцевих відділень.

ПАН як мережа інститутів

ред.

ПАН також є мережею декількох десятків НДІ. Формально вони підкоряються керівникам тематичних відділень ПАН і фінансуються безпосередньо Комітетом наукових досліджень. Ці НДІ створюють бл. 2000 місць для науковців, а витрати на їхнє утримання становлять бл. 1/3 витрат державного бюджету Польщі на наукові дослідження (0,5 % ВВП). У них не навчаються студенти, але зате існує аспірантура, закінчивши яку аспірант має право одержати ступінь доктора наук і пройти процедуру габілітації.

Головним завданням інститутів є проведення наукових досліджень на світовому рівні. Дослідження, проведені ПАН приносять відчутну фінансову вигоду.

Співробітництво із закордоном

ред.

ПАН має філії в Брюсселі, Москві, Парижі, Римі й Відні, а також Центр наукових досліджень в Берліні.

Див. також

ред.

Примітки

ред.
  1. Deutsche Nationalbibliothek Record #1002317-3 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  2. Саттон К., Субер П. Society Open Access Research (SOAR) Catalog — 2007.
  3. а б Directory of Open Access Journals — 2003.
  4. а б Societies and Open Access Research — 2007.
  5. а б Köhler P. Botany and Lysenkoism in Poland, Ботаника и лысенкоизм в Польше // Историко-биологические исследования — 2011. — Vol. 3, Iss. 2. — P. 32–53. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  6. http://ifip.org/index.php?option=com_content&task=view&id=125&Itemid=441&ref=31
  7. а б в г д е ж и к л м н п р с т у ф х ц ш щ ю я аа аб ав аг ад ае аж аи ак ал ам ан ап ар ас ат ау аф ах ац аш ащ аю ая ба https://web.archive.org/web/20240216152231/https://pan.pl/czlonkostwa-w-organizacjach/
  8. https://cosparhq.cnes.fr/about/members/national-scientific-institutions/
  9. https://web.archive.org/web/20240125131018/http://www.unionacademique.org/en/members
  10. https://allea.org/members
  11. https://web.archive.org/web/20221208195542/https://www.interacademies.org/network/member-academies
  12. https://web.archive.org/web/20221009095816/https://council.science/members/online-directory/
  13. P. Hübner, Nauka polska po II wojnie światowej — idee i instytucja, Warszawa 1987, с.143-144
  14. Dzieje Instytucji. Архів оригіналу за 17 серпня 2010. Процитовано 18 жовтня 2010.