Кривава неділя чи Бромберзька кривава неділя (пол. Krwawa niedziela w Bydgoszczy, нім. Bromberger Blutsonntag) — термін, яким в історіографії називають події 3 — 4 вересня 1939 року, що відбулись у Бидгощі, на початку польської кампанії Вермахту, коли під час ліквідації німецьких диверсійних груп загинула значна кількість підданих Польської республіки німецької національності. За даними німецьких істориків, у криваву неділю загинуло 366 німців, ще 457 жертв було виявлено на околиці міста та 68 осіб пропало безвісти[1].

Тіла вбитих етнічних німців, серед яких двоє дітей, витягнуті з Бломберґського (нині Бидгощського) каналу. У всіх без винятку руки зв'язані за спиною. Світлина з вересня 1939 року.
Розслідування німців на місці злочину

Ці події стали приводом для масових страт айнзатцгрупами та місцевою німецькою самообороною осіб польської національності у Бидгощі 3 серпня 1939 року, коли у місті загинуло або пропало безвісти близько 900 осіб польської національності[2].

Література ред.

  • MacAlister Brown, «The Third Reich's Mobilization of the German Fifth Column in Eastern Europe», The Journal for Central European Affairs 19/2 (Jul. 1959)
  • Wojan, Ryszard (1959). Bydgoszcz Niedziela 3 września 1939 (пол.). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  • Jastrzębski, Włodzimierz (1988). Dywersja czy masakra. Cywilna obrona Bydgoszczy we wrześniu 1939 r. (пол.). Gdańsk: KAW. ISBN 83-03-02193-1.
  • Schubert, Günter (1989). Das Unternehmen «Bromberger Blutsonntag» (нім.). Köln: Bund-Vlg. ISBN 3-7663-2101-3
  • T. Esman, W. Jastrzębski, Pierwsze miesiące okupacji hitlerowskiej w Bydgoszczy w źródeł dokumentów niemieckich, Bydgoszcz, 1967 (пол.)
  • Włodzimierz Jastrzębski, Tzw. Bydgoska Krwawa Niedziela w Świetle Zachodnioniemieckiej Literatury Historycznej, 1983 (пол.)
  • Szymon Datner, Z dziejow dywersji niemieckiej w czasie kampanii wrześniowej, Wojskowy Przeglad Historyczny 4/1959 (пол.)
  • Marian Wojciechowski, Geneza dywersji hitlerowskiej w Bydgoszczy w świetle historiografii i publicystyki polskiej,, Bygdoskie Towarzystwo Naukowe, Prace Komisji Historii, 1967 (пол.)
  • Edmund Zarzycki, La Diversion Allemande le 3 Septembre 1939 a Bydgoszcz à la Lumiere des Actes du Tribunal Special Hitlerien de la Ville, 279—94 in Polish Western Affairs/La Pologne et les Affaires Occidentales 22/2(1981) (фр.)
  • Tadeusz Jasowski, La Diversion Hitlerienne le 3 Septembre 1939 a Bydgoszcz, 295—308, in Polish Western Affairs/La Pologne et les Affaires Occidentales 22/2(1981) (фр.)
  • Chinciński, Tomasz; Machcewicz, Paweł, ред. (2008). Bydgoszcz 3–4 września 1939 (Polish) . Warszawa: IPN. ISBN 978-83-60464-76-2.
  • Böhler, Jochen (2006). Auftakt zum Vernichtungskrieg. Die Wehrmacht in Polen 1939 (German) . Frankfurt: Fischer Taschenbuch Verlag. ISBN 3-596-16307-2.
  • Chinciński, Tomasz; Machcewicz, Paweł, ред. (2008). Bydgoszcz 3–4 września 1939 (Polish) . Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. ISBN 978-83-60464-76-2.

Примітки ред.

  1. Heike O. Die deutsche Minderheit in Polen bis 1939 ... S.443-445.
  2. Тимоті Снайдер - Криваві землі: Європа між Гітлером і Сталіним

Посилання ред.